Η θεραπεία με ήχο περιλαμβάνει υλικό και εξοπλισμό, ειδικά σχεδιασμένο, με στόχο την ικανότητα της ακρόασης, με βάση ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα. Οι δυσκολίες ακρόασης (π.χ. όπως η ικανότητα της ακριβούς αντίληψης, επεξεργασίας και ανταπόκρισης σε ήχους) αποτελούν συχνά μέρος ενός μεγαλύτερου συνόλου δυσκολιών, που αφορούν στην κίνηση, στην αντίληψη, στη συμπεριφορά, στην προσοχή και στη μάθηση. Οι δυσκολίες αυτές συναντώνται σε παιδιά και ενήλικες με δυσλειτουργία αισθητηριακής επεξεργασίας ή όπως αλλιώς την ονομάζουμε δυσλειτουργία αισθητηριακής ολοκλήρωσης. Η ακρόαση είναι μία λειτουργία όλου του εγκεφάλου και η θεραπεία αυτής της λειτουργίας δεν αφορά μόνο το ακουστικό σύστημα. Ακούμε με όλο το σώμα. Επομένως, το ακουστικό σύστημα επηρεάζει και επηρεάζεται από άλλα αισθητηριακά συστήματα, όπως το αιθουσαίο (κινητικό) και το σωματαισθητικό (ιδιοδεκτικό και απτικό), καθώς επίσης και από άλλα υποστηρικτικά συστήματα, όπως το στόμα και η αναπνοή.

Τι είναι η θεραπευτική ακρόαση;

Μία από τις προσεγγίσεις της θεραπευτικής χρήσης του ήχου είναι η θεραπευτική ακρόαση. Η Θεραπευτική Ακρόαση αναπτύχθηκε από τη Sheila Frick, εργοθεραπεύτρια στις ΗΠΑ, παγκοσμίως γνωστή για το κλινικό, διδακτικό και ερευνητικό της έργο. Η Θεραπευτική Ακρόαση χρησιμοποιεί ηχητικό ερεθισμό σε συνδυασμό με τεχνικές θεραπείας αισθητηριακής ολοκλήρωσης, με κύρια έμφαση στην ενεργοποίηση του αιθουσαίου συστήματος, καθώς και τη χρήση στρατηγικών για τη βελτίωση της στάσης και της κίνησης του σώματος.

 

Η Θεραπευτική Ακρόαση συνδυάζει τη χρήση ενός μεγάλου αριθμού ηλεκτρονικά μεταλλαγμένων CDs, που βασίζονται αφενός στη θεωρία και την κλινική των Alfred Tomatis, Guy Berard και Ingo Steinbach και αφετέρου στη θεωρία και θεραπεία της αισθητηριακής ολοκλήρωσης. Αυτός ο συνδυασμός αποτελεί και τη σημαντική διαφορά της εφαρμογής και φιλοσοφίας της αισθητηριακής ολοκλήρωσης από άλλες θεραπευτικές παρεμβάσεις που χρησιμοποιούν ήχο. Τα CDs διαφέρουν σε μουσικό στυλ, ποιότητα ήχου και επίπεδο ενίσχυσης. Για αυτόν τον λόγο σχεδιάζονται ατομικά προγράμματα θεραπείας, ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε ατόμου. Η επιλογή της μουσικής, η διάρκεια και το συνοδευτικό πρόγραμμα δραστηριοτήτων αισθητηριακής ολοκλήρωσης εξαρτώνται από τα χαρακτηριστικά των ατομικών δυσκολιών.

 

Η εφαρμογή ενός προγράμματος Θεραπευτικής Ακρόασης βασίζεται σε μια λεπτομερή αξιολόγηση αισθητηριακής ολοκλήρωσης, όπου αναγνωρίζονται και αναφέρονται λεπτομερώς οι τομείς δυσλειτουργίας και οι επιπτώσεις τους σε λειτουργικές, αισθητικοκινητικές, συμπεριφορικές και μαθησιακές ικανότητες. Ακολουθεί ο σχεδιασμός θεραπευτικού προγράμματος αισθητηριακής ολοκλήρωσης, μέρος του οποίου αποτελεί κι ο σχεδιασμός του προγράμματος Θεραπευτικής Ακρόασης.

 

Η εφαρμογή του προγράμματος Θεραπευτικής Ακρόασης δεν αποτελεί ένα απλό παθητικό άκουσμα με ακουστικά, αλλά συνοδεύεται από ένα αισθησιοκινητικό πρόγραμμα, που περιέχει διάφορες δραστηριότητες. Για παράδειγμα, τα βραχυπρόθεσμα προγράμματα Θεραπευτικής Ακρόασης μπορεί να συνοδεύονται από δραστηριότητες όπως αναπνευστικές και/ή στοματοκινητικές δραστηριότητες, ασκήσεις με βαθιά πίεση στο δέρμα ή άλλες δραστηριότητες, οι οποίες διευκολύνουν την απαρτίωση αισθητηριακών πληροφοριών για χρήση. Τα μακροπρόθεσμα προγράμματα Θεραπευτικής Ακρόασης απαιτούν κινητική δράση, ενεργές αλλαγές στη στάση του σώματος, κινητικό προγραμματισμό και ανωτέρου επιπέδου ικανότητες αισθητηριακής ολοκλήρωσης, όπως λχ. το να πηδάει κάποιος σε ένα τραμπολίνο, ενώ κάνει χρήση της μουσικής, ή να κινείται μέσα από εμπόδια, ή να παίζει πάνω σε τρισδιάστατες κινούμενες επιφάνειες. Οι τακτικές αυτές είναι ήδη γνώριμες σε γονείς ή άλλους που γνωρίζουν την εφαρμογή της κλινικής αισθητηριακής ολοκλήρωσης.

 

Ο ηχητικός ερεθισμός που χρησιμοποιείται στη Θεραπευτική Ακρόαση ενεργοποιεί το ακουστικό σύστημα και προετοιμάζει το υπόβαθρο για την ανάδυση κάποιας ικανότητας. Υπάρχουν μυριάδες τέτοιων ικανοτήτων και είναι απόλυτα αναγκαίο να γίνει εξάσκησή τους μόλις εμφανιστούν. Για αυτόν τον λόγο χρησιμοποιούνται ειδικές κινητικές, στασικές και αναπνευστικές δραστηριότητες σαν τη βάση για την ανάδυση ικανοτήτων. Για παράδειγμα, η ικανότητα οργάνωσης της στάσης και του αμφίπλευρου συγχρονισμού συχνά αποτελεί την «κόλλα» μεταξύ κίνησης και αισθητηριακής ρύθμισης, η οποία είναι απαραίτητη για την εκτέλεση δραστηριοτήτων της καθημερινής ζωής.