Στόχοι της Διάγνωσης

• Ο καθορισμός της φύσης και της αιτιολογίας τους προβλήματος
• Η πρόγνωση της έκβασης των δυσκολιών του παιδιού.
• Ο σχεδιασμός της κατάλληλης θεραπευτικής παρέμβασης.
• Η αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της θεραπευτικής παρέμβασης.

 

Στάδια της Διάγνωσης

• Η διερεύνηση των συμπτωμάτων και η ανίχνευση της διαταραχής.
• Η συγκέντρωση των στοιχείων και η αξιολόγηση της συχνότητας, της έντασης και της διάρκειας των συμπτωμάτων της ΔΕΠ-Υ.
• Η συλλογή δεδομένων από γονείς και εκπαιδευτικούς και η αξιολόγηση της έκτασης των δυσκολιών στο σπίτι και στο σχολείο.
• Ο προγραμματισμός της θεραπευτικής παρέμβασης. Το στάδιο αυτό εντάσσεται στα πλαίσια της εξέλιξης του θεραπευτικού προγράμματος και αφορά την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της παρέμβασης.

 

Μέσα Διάγνωσης

Ως μέσα διάγνωσης της ΔΕΠ-Υ χρησιμοποιούνται τα εξής:

• Οι κλίμακες αξιολόγησης και σχετικά ερωτηματολόγια.
• Η συνέντευξη με τους γονείς και η λήψη ιστορικού.
• Η συνέντευξη με το δάσκαλο.
• Η συνέντευξη με το παιδί και η κλινική παρατήρηση.
• Η νευρολογική εξέταση και η μελέτη ηλεκτροεγκεφαλογραφήματος (ΗΕΓ).
• Η αξιολόγηση των συμπτωμάτων.
• Άλλες δοκιμασίες, όπως π.χ. τεστ νοημοσύνης, τεστ προσωπικότητας, τεστ σχολικής προόδου και ειδικά τεστ διερεύνησης των ψυχολογικών λειτουργιών.

 

ΜΟΡΦΕΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ

 

Φαρμακευτική Αγωγή

Είναι πλέον αποδεδειγμένη η αποτελεσματικότητα των διεγερτικών του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος στην υπερκινητικότητα. Το 90%  των παιδιών με ΔΕΠ-Υ λαμβάνουν μεθυλφαινιδάτη (Ritalin). Το 70% των παιδιών παρουσιάζουν βελτιωμένη κλινική εικόνα, 78% καλύτερη συμπεριφορά στην τάξη και 50% βελτίωση στη σχολική επίδοση.

Αρνητικές επιδράσεις Φαρμακευτικής Αγωγής

• Είναι πιθανό να εμφανιστούν ανεπιθύμητες ενέργειες όπως αϋπνία, τικ, ευερεθιστότητα, ανορεξία.
• Μπορεί να παρατηρηθεί κατάχρηση και εξάρτηση ειδικά από τους εφήβους.
• Η μικρή περίοδος δράσης του φαρμάκου (3-4 ώρες) έχει σαν αποτέλεσμα η βελτίωση της συμπεριφοράς να κρατά λίγο και να επιδεινώνεται αργότερα μέχρι την επόμενη δόση.
• Το 30% των υπερκινητικών παιδιών δεν ανταποκρίνεται στη θεραπεία.

 

Παρεμβάσεις στη διατροφή

Οι παρεμβάσεις αυτές αφορούσαν την αποφυγή χρωστικών ουσιών και συντηρητικών καθώς και ζάχαρης στη διατροφή των παιδιών. Γνώρισαν μεγάλη απήχηση, η αποτελεσματικότητα όμως τέτοιων μεθόδων δεν αποδείχθηκε ερευνητικά.

 

Βιοανάδραση με εγκεφαλογράφημα

Η συγκεκριμένη μέθοδος στηρίζεται στην θεωρητική υπόθεση ότι τα παιδιά με ΔΕΠ-Υ παρουσιάζουν μειωμένη εγκεφαλική δραστηριότητα σε συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου. Με ένα μηχάνημα ανάδρασης επιχειρείται η μεταβολή της εγκεφαλικής δραστηριότητας προς την επιθυμητή κατεύθυνση. Στόχος της μεθόδους αυτής ήταν η άσκηση ελέγχου από το παιδί στις συγκεκριμένες περιοχές. Υποστηρίχτηκε ότι η βελτίωση της συμπεριφοράς και της σχολικής επίδοσης των παιδιών που δοκίμασαν τη μέθοδο ήταν ανάλογη με τη βελτίωση που επιφέρουν τα διεγερτικά φάρμακα και μάλιστα ότι έχει μακρόχρονα αποτελέσματα, τα ευρήματα όμως χαρακτηρίζονται ανεπαρκή.

 

Ψυχοθεραπευτικές παρεμβάσεις

Ατομική Ψυχοθεραπεία

Έχει προταθεί σαν μέθοδος χωρίς όμως να υπάρχουν θετικές ενδείξεις για τη βελτίωση των συμπτωμάτων της διαταραχής. Ωστόσο θα μπορούσε να αποτελέσει βοηθητική παρέμβαση σε συνδυασμό με άλλες μεθόδους για την αντιμετώπιση δευτερογενών συμπτωμάτων της ΔΕΠ-Υ όπως είναι η χαμηλή αυτοεκτίμηση.

 

Γνωσιακή – Συμπεριφοριστική Παρέμβαση

Αφορά μια εκτεταμένη μέθοδο τροποποίησης της συμπεριφοράς που συμπεριλαμβάνει τεχνικές κοινωνικής – γνωσιακής εξάσκησης, συναισθηματικής  εξάσκησης, ελέγχου του θυμού, άσκησης στην προοσοχή, αυτοκαθοδήγησης, επίλυσης των προβλημάτων, αυτοκαταγραφής, αυτοαξιολόγησης και αυτοενίσχυσης, ρύθμισης της διέγερσης, εκπαίδευσης σε στρατηγικές ελέγχου των παρορμητικών αντιδράσεων.

Οι παρεμβάσεις περιλαμβάνουν εκπαίδευση γονέων και των δασκάλων σε τεχνικές διαχείρισης της συμπεριφοράς :άμεση ανατροφοδότηση και εφαρμογή των συνεπειών, συχνή ανατροφοδότηση, ανεύρεση συνεπειών με μεγάλη ενισχυτική αξία, έμφαση και προτεραιότητα στις θετικές αντιδράσεις του παιδιού έναντι των αρνητικών, συνέπεια, πρόβλεψη των ανεπιθύμητων συμπεριφορών, αποφυγή προσωπικής εμπλοκής και θυμού, προσπάθεια κατανόησης της συμπεριφοράς του παιδιού, εκπαίδευση των γονέων σε δεξιότητες επικοινωνίας, οικογενειακή θεραπεία.