Συμβουλές για γονείς

Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΣΥΝΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ

mathites sxoleio 0

 

Ο  συνεχώς αυξανόμενος αριθμός παιδιών προσχολικής ηλικίας τα οποία φοιτούν σε νηπιαγωγεία καθιστά αναγκαία τη λειτουργία πολλών νηπιαγωγείων. Κάποια παιδιά έχουν διάφορα προβλήματα μάθησης ή\και συμπεριφοράς όταν εγγράφοντα σε νηπιαγωγεία. Στη χώρα μας τα ειδικά νηπιαγωγεία είναι ελάχιστα. Σύμφωνα με το νόμο 1566\85, τα νήπια με ειδικές ανάγκες από την ηλικία των 4 ετών πρέπει να εκπαιδεύονται σε γενικά νηπιαγωγεία. Για να μπορέσει να αντιμετωπιστεί η αυξανόμενη ανάγκη προσχολικής αγωγής παιδιών με προβλήματα μάθησης ή\και συμπεριφοράς, είναι αναγκαίο να καταρτιστούν πρότυπα προγράμματα συνεκπαίδευσης στα γενικά νηπιαγωγεία, υπό τον όρο ότι θα εξασφαλιστούν και τα κατάλληλα μέσα στήριξης των προγραμμάτων αυτών. Είναι αναγκαίος ο επαναπροσδιορισμός των υπηρεσιών προσχολικής παρέμβασης, ώστε να είναι δυνατή η συνεκπαίδευση νηπίων με και χωρίς διάφορα προβλήματα μάθησης ή\και συμπεριφοράς σε γενικά νηπιαγωγεία. Για να εκπαιδευτούν όμως τα παιδιά αυτά πρέπει να υπάρχει ένα σωστά οργανωμένο πρόγραμμα ανάλογο με τις ανάγκες τους.

Οι Bailey και οι συνεργάτες του (1998) αναφέρουν ότι ένα επιτυχημένο πρόγραμμα συνεκπαίδευσης μικρών παιδιών πρέπει να έχει τα εξής επτά χαρακτηριστικά:
 Πρώτον, το πρόγραμμα πρέπει να μην περιορίζει τις υπηρεσίες που παρέχει μόνο στο παιδί, αλλά να υποστηρίζει και τους γονείς του. Οι γονείς χρειάζονται οικονομική ενίσχυση, για να αντιμετωπίσουν τα έξοδα της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης των παιδιών τους καθώς και συμβουλευτική και ηθική υποστήριξη. 

 Δεύτερον, το νηπιαγωγείο συνεκπαίδευσης πρέπει να επιδιώκει τη δημιουργική συνεργασία των νηπίων με ιδιαίτερες ανάγκες με τους συνομηλίκους και με όλο το προσωπικό του νηπιαγωγείου, και να διαθέτει σε κοινή χρήση όλα τα διαθέσιμα υλικά. Τα νήπια με ιδιαίτερες ανάγκες δεν πρέπει να μένουν αδρανείς παρατηρητές αλλά να γίνονται ενεργά μέλη της ομάδας. Η ανεξαρτησία των κινήσεών τους και η αυτοεξυπηρέτησή τους πρέπει να ενισχύονται και να προωθούνται με την καλλιέργεια κατάλληλων δεξιοτήτων και με την προσαρμογή του εξοπλισμού και των υλικών του νηπιαγωγείου στις ανάγκες των παιδιών. Το νηπιαγωγείο συνεκπαίδευσης πρέπει πραγματικά να εκπαιδεύει όλα τα παιδιά.

 Τρίτον, τα νήπια με ιδιαίτερες ανάγκες πρέπει να καλλιεργούν στο μέγιστο βαθμό τις ικανότητες και δεξιότητες στις οποίες υστερούν με την υποστήριξη του προσωπικού του νηπιαγωγείου και της οικογένειας. Για το λόγο αυτό πρέπει να εκπαιδεύονται ανάλογα με τις ανάγκες τους. Όταν μάλιστα έχουν ανάγκη θεραπευτικής ή εκπαιδευτικής υποστήριξης από ειδικούς (π.χ. λογοθεραπευτές, φυσιοθεραπευτές κ.τ.λ.), αυτή πρέπει να παρέχεται αν είναι δυνατόν μέσα στο περιβάλλον του νηπιαγωγείου.

 Τέταρτον, το νηπιαγωγείο συνεκπαίδευσης πρέπει να προωθεί την κοινωνικοποίηση του νηπίου και να ενισχύει την αυτοπεποίθησή του. Τα μικρά παιδιά χρειάζονται καθοδήγηση για να αναπτύσσουν φιλίες και να μαθαίνουν να συμπεριφέρονται όπως αρμόζει στις προσωπικές τους σχέσεις. Το νήπιο με ιδιαίτερες ανάγκες χρειάζεται κατάλληλη εκπαίδευση για να μπορεί να αντιμετωπίζει τις διάφορες καταστάσεις μέσα στο νηπιαγωγείο, να μπορεί να ζητά βοήθεια όταν χρειάζεται και να εκφράζει τα συναισθήματά του με την πλέον αρμόζουσα συμπεριφορά. Εξάλλου η συνεργασία μεταξύ νηπιαγωγείου και οικογένειας μπορεί να προωθήσει την κοινωνικοποίηση του παιδιού και να ενισχύσει την αυτοπεποίθησή του.

 Πέμπτον, το νηπιαγωγείο συνεκπαίδευσης σε συνεργασία με την οικογένεια αλλά και με τα μέλη της σχολικής κοινότητας, πρέπει να συμβάλλει στη διατήρηση και γενίκευση της αποκτηθείσας συμπεριφοράς, επειδή τα νήπια με ιδιαίτερες ανάγκες δυσκολεύονται να συμπεριφερθούν όπως έμαθαν σε άλλους χώρους εκτός του νηπιαγωγείου και του οικογενειακού τους περιβάλλοντος. Οι επισκέψεις ενηλίκων βοηθούν τα παιδιά να εξοικειωθούν με άτομα τα οποία δε γνωρίζουν. Αλλά και η οικογένεια πρέπει να βοηθήσει στη γενίκευση της συμπεριφοράς του παιδιού με τη συμμετοχή της σε κοινωνικές εκδηλώσεις και επισκέψεις σε φιλικά σπίτια.

  Έκτον, η προσπάθεια για την πλήρη ένταξη του παιδιού στο κοινωνικό σύνολο πρέπει να συνεχίζεται και εκτός νηπιαγωγείου, επειδή η εκπαίδευση και η συμμετοχή του νηπίου με ιδιαίτερες ανάγκες σε νηπιαγωγείο συνεκπαίδευσης καλύπτουν μόνο ένα κομμάτι της καθημερινής του ζωής. Για το λόγο αυτό η οικογένεια πρέπει να συνεχίζει το πρόγραμμα ένταξης, για παράδειγμα με την οργάνωση μιας παιδικής συγκέντρωσης στην οποία δίνεται μεν στο παιδί η ευκαιρία και η δυνατότητα συμμετοχής στα παιχνίδια και τις δραστηριότητες των συνομήλικων του, στην οικογένεια δε να συναναστραφεί με άλλους γονείς.

  Έβδομον, ένα αποδοτικό πρόγραμμα συνεκπαίδευσης παιδιών με ιδιαίτερες ανάγκες πρέπει να αξιολογεί συνεχώς τις επιδόσεις των παιδιών σε όλους τους τομείς ανάπτυξης. Μια καθυστέρηση,  παραδείγματος χάρη, στη γλωσσική ανάπτυξη και συγκεκριμένα στην εκφορά του λόγου σε ένα νήπιο 4 ετών έχει επιπτώσεις στις συναναστροφές του με τους συνομηλίκους του, στα παιχνίδια ή στη διάρκεια των διαφόρων δραστηριοτήτων στο νηπιαγωγείο. Με τη συνεχή αξιολόγηση, οι δυσκολίες εντοπίζονται έγκαιρα και το παιδί μπορεί να μάθει να αντιδρά με εναλλακτικούς τρόπους (Τάφα,1998).


  Ο Σπετσιώτης (1999), έκανε λόγο για τα τρία είδη ενσωμάτωσης τα οποία προσδιόρισε η Mary Warnock (1995):

  • Το πρώτο είδος είναι η χωροταξική ενσωμάτωση, που σημαίνει δηλαδή ότι το παιδί είναι στο σχολείο του.
  • Το δεύτερο είδος ενσωμάτωσης που έχει προσδιορίσει είναι η κοινωνική ενσωμάτωση. Ο στόχος της κοινωνικής ενσωμάτωσης είναι η επιστροφή στα παιδιά με ειδικές ανάγκες και η  κοινωνική συναλλαγή και επαφή με τα άλλα παιδιά. Αυτός είναι συνήθως ο κύριος λόγος για τον οποίο οι γονείς απαιτούν σθεναρά να μπουν τα παιδιά τους στο κανονικό σχολείο. Αλλά και αυτό πρέπει να αξιολογηθεί με προσοχή, γιατί μερικές φορές και αυτή η κοινωνική συναλλαγή των παιδιών δεν είναι το αναμενόμενο. Αυτό που έχει σημασία είναι να αναπτυχθεί έτσι, ώστε να υπάρχουν εκπαιδευτικά οφέλη για τα παιδιά.
  • Το τελευταίο είδος είναι η λειτουργική ενσωμάτωση. Κι αυτό σημαίνει ότι το παιδί που είναι στο κανονικό σχολείο πραγματικά έχει οφέλη εκπαιδευτικά. Υπάρχει η ανάπτυξη των ικανοτήτων του, κυρίως των εκπαιδευτικών, και επίσης γνώσεις και έννοιες (Σπετσιώτης, 1999).  

 

Το πρόγραμμα συνδιδασκαλίας μαθητών γενικής και ειδικής αγωγής στοχεύει στη δημιουργία ευκαιριών γνωριμίας και αλληλεπίδρασης των μαθητών ειδικής και γενικής αγωγής, με απώτερο στόχο να πραγματοποιηθεί μια από τις βασικότερες επιδιώξεις της ειδικής αγωγής, που είναι η αποδοχή των μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και η ισότιμη κοινωνική τους ένταξη. Σημαντική δυσκολία για να γίνει πράξη η κοινωνική ένταξη είναι τα αρνητικά στερεότυπα και οι προκαταλήψεις που είναι βαθιά ριζωμένες στην κοινωνία για τα άτομα με ειδικές ανάγκες. Η ουσιαστικότερη παρέμβαση για να αρθούν αυτές οι προκαταλήψεις, μπορεί να γίνει αποτελεσματικότερα στους μαθητές που δεν έχουν ισχυροποιήσει τα στερεότυπά τους και που είναι σε θέση να αφομοιώσουν πληροφορίες και να διαμορφώσουν στάσεις, στηριζόμενες όχι σε προκαταλήψεις αλλά σε πραγματικά στοιχεία μέσα από τα βιώματα τους.

Έτσι βασική προϋπόθεση για να αποδεχτούν οι μαθητές της γενικής αγωγής τους μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες είναι να τους γνωρίσουν, να συνυπάρξουν, να κάνουν κοινές δραστηριότητες με τελικό στόχο να δουν ότι τα άτομα με αναπηρία είναι άνθρωποι σαν και αυτούς με συναισθήματα και ανάγκη για επικοινωνία.

Οι μαθητές της ειδικής αγωγής ωφελούνται από μια τέτοια συνύπαρξη διότι, έχουν ένα διαφορετικό πρότυπο από το οποίο μπορούν να πάρουν θετικά στοιχεία, να αποκτήσουν δεξιότητες ζωής και επικοινωνίας, να δεχθούν θετικές επιδράσεις από συνομηλίκους τους που είναι σε θέση να λειτουργήσουν με συγκροτημένο και υποστηρικτικό τρόπο απέναντί τους.

Η όποια απόρριψη, αμηχανία, φόβος και προκατάληψη των μαθητών απέναντι στους συμμαθητές τους της ειδικής αγωγής μπορεί να μεταμορφωθεί σταδιακά και μέσα από την αλληλεπίδραση σε αποδοχή, συνεργασία και σεβασμό, που θα βασίζονται σε μια θετική και αληθινή εικόνα που θα διαμορφώσουν οι μαθητές των σχολείων που συμμετέχουν στο πρόγραμμα για τους μαθητές της ειδικής αγωγής.

Η εδραίωση αρνητικών στερεοτύπων για τα άτομα με νοητική υστέρηση έχει τις ρίζες της στην άγνοια, στην έλλειψη εμπειριών συνύπαρξης με τα άτομα με αναπηρία και στην αρνητική εικόνα για τα άτομα με ειδικές ανάγκες, που έχει επιβάλλει ο πολιτισμός μας, που προωθεί εικόνες ανθρώπων ως πρότυπα, εντελώς ψεύτικες με ιδανικό την τέλεια εξωτερική εμφάνιση και όχι την πνευματική καλλιέργεια και ανάπτυξη (Δημητρόπουλος,1992).

 

Αργυρώ Καραμπά
Επιστημονικά Υπεύθυνη του Πρότυπου Διαγνωστικού και Θεραπευτικού Κέντρου Αναπτυξιακής Παιδιατρικής "Γράφω Φωνήματα" - Συγγραφέας

 

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΜΟΝΑΔΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΙΜΑ ΝΟΗΤΙΚΑ ΥΣΤΕΡΗΜΕΝΑ ΠΑΙΔΙΑ

92661

    Οι εκπαιδευτικές μονάδες που χρησιμοποιούνται συνηθέστερα για τους εκπαιδεύσιμους νοητικώς υστερημένους είναι: 1) τα ειδικά σχολεία- οικοτροφεία 2) τα ημερήσια ειδικά σχολεία και 3) οι παράλληλες ειδικές τάξεις.


          Ειδικά σχολεία- οικοτροφεία: τα ειδικά σχολεία- οικοτροφεία στεγάζονται σε ιδιαίτερα κτίρια και εξυπηρετούν αποκλειστικά παιδιά υστερημένα διαφόρων ηλικιών ή ακόμα και παιδιά με άλλες μορφές απόκλισης όπως είναι τα κοινωνικώς απροσάρμοστα και τα ψυχικώς διαταραγμένα. Στα ειδικά σχολεία- οικοτροφεία τα παιδιά παραμένουν εκεί όλο το εικοσιτετράωρο, καθ’ όλο το διάστημα της φοίτησης, ως την επαγγελματική τους αποκατάσταση και την τελική τους ένταξη στην κοινωνία.

          Τα ειδικά σχολεία- οικοτροφεία είναι η παλαιότερη μορφή εκπαιδευτικής μονάδας για τα νοητικώς υστερημένα παιδιά. Σήμερα τείνουν να εκλείψουν όχι μόνο γιατί είναι πολυδάπανα αλλά κυρίως γιατί η απομάκρυνση του παιδιού από το φυσικό οικογενειακό περιβάλλον του στερεί πολλαπλές ευκαιρίες υγιούς συναισθηματικής και πνευματικής ανάπτυξης. Επιπλέον το απρόσωπο περιβάλλον του ιδρύματος προκαλεί ιδρυματισμό στο παιδί με ανεπανόρθωτες επιπτώσεις για την ψυχολογική του ανάπτυξη και δυσχεραίνει έτσι την επαναφορά του στο φυσικό κοινωνικό περιβάλλον.

          Τα περισσότερά ειδικά σχολεία- οικοτροφεία που λειτουργούν σήμερα είναι ιδιωτικά. Δημόσια ειδικά σχολεία- οικοτροφεία είναι ελάχιστα και περιορίζονται μόνο για εξαιρετικές περιπτώσεις νοητικώς υστερημένων παιδιών με ακατάλληλο οικογενειακό περιβάλλον και για περιπτώσεις βαριάς υστέρησης όπως είναι οι ιδιώτες, στους οποίους παρέχεται ιδρυματική προστασία για όλη τους τη ζωή.

 

          Ημερήσια ειδικά σχολεία: τα ημερήσια ειδικό σχολεία στεγάζονται όπως και τα ειδικά σχολεία-οικοτροφεία, σε ιδιαίτερα κτίρια. Στα κτίρια αυτά φοιτούν αποκλειστικώς παιδιά νοητικώς υστερημένα ή και άλλες ομάδες αποκλινόντων παιδιών όπως είναι τα κοινωνικώς απροσάρμοστα και τα ψυχικώς διαταραγμένα. Στα ημερήσια ειδικά σχολεία τα παιδιά παραμένουν ορισμένες μόνο ώρες, για την καθημερινή σχολική τους εργασία.

          Το ημερήσιο ειδικό σχολείο, σε σύγκριση με το σχολείο- οικοτροφείο, έχει το πλεονέκτημα ότι το παιδί παραμένει μέσα στο οικογενειακό περιβάλλον και έτσι επωφελείται από τις ποικίλες μορφωτικές ευκαιρίες. Σοβαρό μειονέκτημα των ειδικών ημερήσιων σχολείων είναι η απομόνωση του παιδιού σε ιδιαίτερο κτίριο, με αμιγή ελαττωματικό πληθυσμό, και από το οποίο απουσιάζουν τα κανονικά πρότυπα για συναναστροφή και μίμηση.

          Το ειδικό σχολείο είναι κατ’ αρχήν και αυτό ‘σχολείο’ γιατί έχει κυρίαρχο και παιδαγωγικό χαρακτήρα, γιατί ασκεί αγωγή έχει δηλαδή για αντικείμενό του, να διδάσκει και να διαπαιδαγωγεί παιδιά.

          Το ειδικό σχολείο δεν είναι ένα συμπλήρωμα υποκατάστατο του Δημοτικού σχολείου ή ακόμα ένα δευτέρας τάξεως σχολείο αλλά ένα αυτοτελές σχολείο ιδίου τύπου. Ο σκοπός του ειδικού σχολείου απαιτεί την κοινωνική κηδεμονία για τον τρόφιμό του, τον οδηγεί στο χώρο της προσωπικής πρακτικής εργασίας, στο χώρο των τυποποιημένων μορφών του πολιτισμού.

          Το ειδικό σχολείο λυτρώνει το παιδί από τη φοίτηση στο κανονικό δημοτικό σχολείο, που μπορεί να του δημιουργήσει ψυχικά τραύματα, να το κάνει επιθετικό, αντικοινωνικό ή να το ρίξει στην παθητικότητα.

          Το ειδικό σχολείο πρέπει να είναι και αυτό σχολείο υποχρεωτικής φοίτησης και δωρεάν εκπαίδευσης για να εκπληρωθεί το χρέος  προς το μορφωτικό και κοινωνικό δικαίωμα του παιδιού. Το ειδικό σχολείο δεν είναι ειδικό μόνο από την άποψη του αντικειμένου (του ειδικού παιδιού), του σκοπού και της δομής του αλλά και από την άποψη του διδακτικού του προγράμματος. Τρία είναι τα χαρακτηριστικά σημεία που σ’ αυτό ξεχωρίζει από το κανονικό δημοτικό σχολείο: α) η απαίτηση της εξατομικεύσεως της εργασίας ως εκεί που δε θα διαλυθεί η ομάδα, β) η κατά το μέγιστο μέρος τοπική δέσμευση του αναλυτικού προγράμματος και γ) η ελεγχόμενη και σχεδιασμένη ειδική διδασκαλία και διαπαιδαγώγηση.

          Το ειδικό σχολείο δεν ασκεί μόνο αγωγή αλλά συγχρόνως προφυλάσσει, προλαμβάνει, επαγρυπνεί, προστατεύει και βοηθά. Το ειδικό σχολείο τέλος δεν είναι κλινική ούτε ειδικό επαγγελματικό εργαστήριο. Δεν είναι κλινική γιατί δεν νοσηλεύει, δεν ασκεί ιατρική θεραπεία στη βιολογική της έννοια αλλά μια θεραπεία στην παιδαγωγική-κοινωνική της έννοια. Έτσι δεν είναι επαγγελματικό εργαστήριο γιατί μορφώνει τον κοινωνικό άνθρωπο, τον οδηγεί προς την εργασία με τη γενική στοιχειώδη πρακτική εκπαίδευση που του προσφέρει. Δεν ειδικεύει σε οποιοδήποτε επαγγελματικό κλάδο αλλά τον προετοιμάζει για να δεχθεί την επαγγελματική ειδίκευση.

     
     Παράλληλες ειδικές τάξεις: οι παράλληλες ειδικές τάξεις στεγάζονται μέσα στα κανονικά σχολεία, συνήθως στα πολυθέσια της περιφέρειας. Στις τάξεις αυτές εγγράφονται και φοιτούν τα νοητικώς υστερημένα παιδιά της περιφέρειας του σχολείου. Εκεί διδάσκουν ειδικοί δάσκαλοι και ακολουθείται ειδικό αναλυτικό πρόγραμμα. Το μεγαλύτερο μέρος της καθημερινής διδακτικής διδασκαλίας κατέχει η ειδική διδασκαλία στην παράλληλη τάξη. Τον υπόλοιπο χρόνο τα νοητικώς υστερημένα παιδιά συνδιδάσκονται, με τα κανονικά παιδιά, τα δευτερεύοντα μαθήματα, στα οποία η νοητική υστέρηση δεν αποτελεί εμπόδιο. Επίσης συμμετέχουν στις δραστηριότητες των κανονικών παιδιών στην αυλή, στο παιχνίδι, στις εκδρομές, στα σπορ κ.λ.π. Οι παράλληλες ειδικές τάξεις είναι η πιο συνηθισμένη μορφή αγωγής των εκπαιδεύσιμων νοητικώς υστερημένων παιδιών.

 

Αργυρώ Καραμπά
Επιστημονικά Υπεύθυνη του Πρότυπου Διαγνωστικού και Θεραπευτικού Κέντρου Αναπτυξιακής Παιδιατρικής "Γράφω Φωνήματα" - Συγγραφέας

Υποκατηγορίες

  • Τι πρέπει να αξιολογήσει ένας θεραπευτής κατά τη διάρκεια μιας Εργοθεραπευτικής αξιολόγησης;(Μέρος Α)

    ergotherapeia1

    Τα σημεία που αξιολογούνται στην εργοθεραπευτική αξιολόγηση είναι τα εξής:

    • Γενική εικόνα
    • Κοινωνική συναλλαγή
    • Αδρός συντονισμός
    • Νευρομυιοσκελετικά
    • Εξισοορροπητικές αντιδράσεις
    • Προστατευτικές αντιδράσεις 
    • Δοκιμασία Romberg ( Eίναι χρήσιμη στην οξεία μονόπλευρη αιθουσαία διαταραχή)
    • Κουτσό
    • Τούμπα
    • Ρολλάρισμα
    • Κινητικός Έλεγχος
    • Σύλληψη 
    • Λαβή
    • Άφημα
    • Μεμονωμένη κίνηση δακτύλών
    • Αντίθεση με τον αντίχειρα
    • Αμφίπλευρος συντονισμός
    • Χρήση εργαλείων
    • Πλευρίωση
    • Πέρασμα μέσης γραμμής
    • Οπτικοκινητικός συντονισμός
    • Λαβή με μολύβι
    • Γραφή
    • Ψαλίδι
    • Αισθητηριακή επίγνωση /επεξεργασία
    • Στερεογνωσία
    • Αντίδραση στον πόνο
    • Σχήμα σώματος
    Εργοθεραπευτική ομάδα & Καραμπά Αργυρώ

    Επιστημονικά Υπεύθυνη του Πρότυπου Διαγνωστικού και Θεραπευτικού Κέντρου Αναπτυξιακής Παιδιατρικής "Γράφω Φωνήματα

© 2010 - 2013 γραφωνηματα.gr. Με την επιφύλαξη παντός δικαιώματος. Απαγορεύεται η ολική ή μερική αναδημοσίευση του περιεχομένου του site, καθώς και η αναπαραγωγή του με οποιοδήποτε μέσο.