Συμβουλές για γονείς

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΚΡΟΑΣΗ

image asset

 

Η θεραπεία με ήχο περιλαμβάνει υλικό και εξοπλισμό, ειδικά σχεδιασμένο, με στόχο την ικανότητα της ακρόασης, με βάση ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα. Οι δυσκολίες ακρόασης (π.χ. όπως η ικανότητα της ακριβούς αντίληψης, επεξεργασίας και ανταπόκρισης σε ήχους) αποτελούν συχνά μέρος ενός μεγαλύτερου συνόλου δυσκολιών, που αφορούν στην κίνηση, στην αντίληψη, στη συμπεριφορά, στην προσοχή και στη μάθηση. Οι δυσκολίες αυτές συναντώνται σε παιδιά και ενήλικες με δυσλειτουργία αισθητηριακής επεξεργασίας ή όπως αλλιώς την ονομάζουμε δυσλειτουργία αισθητηριακής ολοκλήρωσης. Η ακρόαση είναι μία λειτουργία όλου του εγκεφάλου και η θεραπεία αυτής της λειτουργίας δεν αφορά μόνο το ακουστικό σύστημα. Ακούμε με όλο το σώμα. Επομένως, το ακουστικό σύστημα επηρεάζει και επηρεάζεται από άλλα αισθητηριακά συστήματα, όπως το αιθουσαίο (κινητικό) και το σωματαισθητικό (ιδιοδεκτικό και απτικό), καθώς επίσης και από άλλα υποστηρικτικά συστήματα, όπως το στόμα και η αναπνοή.


Τι είναι η θεραπευτική ακρόαση;

Μία από τις προσεγγίσεις της θεραπευτικής χρήσης του ήχου είναι η θεραπευτική ακρόαση. Η Θεραπευτική Ακρόαση αναπτύχθηκε από τη Sheila Frick, εργοθεραπεύτρια στις ΗΠΑ, παγκοσμίως γνωστή για το κλινικό, διδακτικό και ερευνητικό της έργο. Η Θεραπευτική Ακρόαση χρησιμοποιεί ηχητικό ερεθισμό σε συνδυασμό με τεχνικές θεραπείας αισθητηριακής ολοκλήρωσης, με κύρια έμφαση στην ενεργοποίηση του αιθουσαίου συστήματος, καθώς και τη χρήση στρατηγικών για τη βελτίωση της στάσης και της κίνησης του σώματος.

 

Η Θεραπευτική Ακρόαση συνδυάζει τη χρήση ενός μεγάλου αριθμού ηλεκτρονικά μεταλλαγμένων CDs, που βασίζονται αφενός στη θεωρία και την κλινική των Alfred Tomatis, Guy Berard και Ingo Steinbach και αφετέρου στη θεωρία και θεραπεία της αισθητηριακής ολοκλήρωσης. Αυτός ο συνδυασμός αποτελεί και τη σημαντική διαφορά της εφαρμογής και φιλοσοφίας της αισθητηριακής ολοκλήρωσης από άλλες θεραπευτικές παρεμβάσεις που χρησιμοποιούν ήχο. Τα CDs διαφέρουν σε μουσικό στυλ, ποιότητα ήχου και επίπεδο ενίσχυσης. Για αυτόν τον λόγο σχεδιάζονται ατομικά προγράμματα θεραπείας, ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε ατόμου. Η επιλογή της μουσικής, η διάρκεια και το συνοδευτικό πρόγραμμα δραστηριοτήτων αισθητηριακής ολοκλήρωσης εξαρτώνται από τα χαρακτηριστικά των ατομικών δυσκολιών.

 

Η εφαρμογή ενός προγράμματος Θεραπευτικής Ακρόασης βασίζεται σε μια λεπτομερή αξιολόγηση αισθητηριακής ολοκλήρωσης, όπου αναγνωρίζονται και αναφέρονται λεπτομερώς οι τομείς δυσλειτουργίας και οι επιπτώσεις τους σε λειτουργικές, αισθητικοκινητικές, συμπεριφορικές και μαθησιακές ικανότητες. Ακολουθεί ο σχεδιασμός θεραπευτικού προγράμματος αισθητηριακής ολοκλήρωσης, μέρος του οποίου αποτελεί κι ο σχεδιασμός του προγράμματος Θεραπευτικής Ακρόασης.

 

Η εφαρμογή του προγράμματος Θεραπευτικής Ακρόασης δεν αποτελεί ένα απλό παθητικό άκουσμα με ακουστικά, αλλά συνοδεύεται από ένα αισθησιοκινητικό πρόγραμμα, που περιέχει διάφορες δραστηριότητες. Για παράδειγμα, τα βραχυπρόθεσμα προγράμματα Θεραπευτικής Ακρόασης μπορεί να συνοδεύονται από δραστηριότητες όπως αναπνευστικές και/ή στοματοκινητικές δραστηριότητες, ασκήσεις με βαθιά πίεση στο δέρμα ή άλλες δραστηριότητες, οι οποίες διευκολύνουν την απαρτίωση αισθητηριακών πληροφοριών για χρήση. Τα μακροπρόθεσμα προγράμματα Θεραπευτικής Ακρόασης απαιτούν κινητική δράση, ενεργές αλλαγές στη στάση του σώματος, κινητικό προγραμματισμό και ανωτέρου επιπέδου ικανότητες αισθητηριακής ολοκλήρωσης, όπως λχ. το να πηδάει κάποιος σε ένα τραμπολίνο, ενώ κάνει χρήση της μουσικής, ή να κινείται μέσα από εμπόδια, ή να παίζει πάνω σε τρισδιάστατες κινούμενες επιφάνειες. Οι τακτικές αυτές είναι ήδη γνώριμες σε γονείς ή άλλους που γνωρίζουν την εφαρμογή της κλινικής αισθητηριακής ολοκλήρωσης.

 

Ο ηχητικός ερεθισμός που χρησιμοποιείται στη Θεραπευτική Ακρόαση ενεργοποιεί το ακουστικό σύστημα και προετοιμάζει το υπόβαθρο για την ανάδυση κάποιας ικανότητας. Υπάρχουν μυριάδες τέτοιων ικανοτήτων και είναι απόλυτα αναγκαίο να γίνει εξάσκησή τους μόλις εμφανιστούν. Για αυτόν τον λόγο χρησιμοποιούνται ειδικές κινητικές, στασικές και αναπνευστικές δραστηριότητες σαν τη βάση για την ανάδυση ικανοτήτων. Για παράδειγμα, η ικανότητα οργάνωσης της στάσης και του αμφίπλευρου συγχρονισμού συχνά αποτελεί την «κόλλα» μεταξύ κίνησης και αισθητηριακής ρύθμισης, η οποία είναι απαραίτητη για την εκτέλεση δραστηριοτήτων της καθημερινής ζωής.

 

Αργυρώ Καραμπά
Επιστημονικά Υπεύθυνη του Πρότυπου Διαγνωστικού και Θεραπευτικού Κέντρου Αναπτυξιακής Παιδιατρικής "Γράφω Φωνήματα" - Συγγραφέας

ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΤΩΝ ΝΟΗΤΙΚΑ ΥΣΤΕΡΟΥΝΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

noitiki sterisi

 

        Ενώ παλιότερα θεωρούσαν ως καλύτερο τρόπο αντιμετώπισης της νοητικής υστέρησης την ιδρυματική περίθαλψη, σήμερα παρατηρείται διεθνώς η τάση για ομαλοποίηση των νοητικώς υστερημένων ατόμων. Παρέχεται δηλαδή σε αυτά συστηματική βοήθεια ώστε να μπορέσουν να ενταχθούν στο κοινωνικό σύνολο και να ζήσουν οικονομικά και κοινωνικά ανεξάρτητοι, όσο βέβαια επιτρέπουν οι περιορισμένες ικανότητές τους. Το σχολείο λοιπόν πρέπει να αναπτύξει στα άτομα αυτά κατά κύριο λόγο τις κινητικές, γνωστικές, συναισθηματικές, βουλητικές, ατομικές και κοινωνικές συνήθειες και δεξιότητες που είναι απαραίτητες για μια ικανοποιητική επαγγελματική αποκατάσταση και κοινωνική προσαρμογή.

         Έτσι μπορούμε να συμπεράνουμε ότι ο τελικός σκοπός της αγωγής των νοητικώς υστερημένων διαφέρει ουσιαστικά από το σκοπό της αγωγής των κανονικών παιδιών και κάθε άλλης ομάδας παιδιών. Κάθε σχολικό πρόγραμμα πρέπει να βοηθάει το παιδί να αναπτύσσει τις ικανότητές του στο μέγιστο βαθμό και να του παρέχει γνώσεις και δεξιότητες, ώστε να καταστεί ικανό στη μετασχολική ζωή του, να ικανοποιήσει τις ανάγκες του, να ανταποκριθεί στις ατομικές, οικογενειακές και κοινωνικές του υποχρεώσεις και να συμβάλλει στη διατήρηση και προαγωγή των πνευματικών και υλικών αγαθών. Διαφορές μεταξύ του σκοπού της αγωγής των νοητικώς υστερημένων και του σκοπού της αγωγής των κανονικών παιδιών υπάρχουν μόνο ως προς τους ειδικότερους τομείς και ως προς την έμφαση η οποία δίνεται σε κάθε τομέα. 

        Για να καθορίσουμε τους ειδικούς σκοπούς της αγωγής των νοητικώς υστερημένων, φυσικό σημείο εκκίνησης θα μπορούσε να είναι η απαρίθμηση των συγκεκριμένων δεξιοτήτων και χαρακτηριστικών – σχολικών, ατομικών, κοινωνικών, επαγγελματικών – τα οποία θεωρούνται απαραίτητα για μια επιτυχή κοινωνική και επαγγελματική ένταξη. Αυτά τα δεδομένα θα μπορούσαν να χρησιμεύσουν ως κατευθυντήριες γραμμές, σε κάθε προσπάθεια καταρτισμού διδακτικών προγραμμάτων. Τα προγράμματα που καταρτίζονται μ’ αυτόν τον τρόπο πρέπει ν’ αναθεωρούνται περιοδικά και να προσαρμόζονται στα νέα κοινωνικό – πολιτιστικά δεδομένα.

        Πολλοί ερευνητές έχουν επιχειρήσει να καθορίσουν τις βασικές δεξιότητες και τα ατομικά χαρακτηριστικά που απαιτούνται για μία επαρκή κοινωνική προσαρμογή. Ο Oliver Kolstoe, καθηγητής της ειδικής αγωγής στο Πανεπιστήμιο του Colorado, μελέτησε τη σχετική βιβλιογραφία και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα γενικά χαρακτηριστικά που θεωρούνται ως το κατώτερο όριο για την επιτυχή άσκηση ενός πρακτικού επαγγέλματος και για μια αυτάρκη κοινωνική διαβίωση σε μια μέση αστική κοινωνία, είναι τα εξής:

        Σχολικές γνώσεις: α) να κατέχει τις συνήθεις σχολικές γνώσεις και δεξιότητες (ανάγνωση, γραφή, αριθμητική) τουλάχιστον των 2 ½ πρώτων τάξεων του δημοτικού σχολείου, β) να έχει αναπτύξει επαρκώς τις γλωσσικές ικανότητες της έκφρασης και της κατανόησης, ώστε να μπορεί να δίνει και να κατανοεί απλές οδηγίες.

        Ατομικά χαρακτηριστικά: α)  να έχει αποκτήσει τις βασικές συνήθειες υγιεινής, διαβίωσης και ατομικής περιποίησης εν γένει, β) να έχει τη δυνατότητα αυτοελέγχου, να μπορεί δηλαδή να συγκρατεί παρορμήσεις που καταλήγουν σε εκρήξεις θυμού και επιθετικότητας, γ) να μπορεί να βρίσκει εναλλακτικές λύσεις στα καθημερινά προβλήματα και να προβλέπει τις επιπτώσεις καθεμιάς, δ) να χαρακτηρίζεται από κοινωνικώς παραδεκτές αξίες, όπως π.χ. από εντιμότητα, ειλικρίνεια, αξιοπιστία, υπευθυνότητα κλπ. και ε) να χρησιμοποιεί ορθά τον ελεύθερο χρόνο.

        Κοινωνικές συνήθειες: α) να έχει υγιείς διαπροσωπικές σχέσεις, να συμπεριφέρεται δηλαδή προς τους συνανθρώπους του με κοσμιότητα και να ζει με τους άλλους αρμονικά, β) να αποδέχεται την καθοδήγηση και την επίβλεψη, γ) να αντιστέκεται στις κοινωνικές πιέσεις και να διάγει μια αυτόνομη ζωή, δ) να έχει ευχαρίστηση διάθεση και ε) να είναι ικανό να προφυλάσσει τον εαυτό του από τους συνήθεις κινδύνους και να διατηρεί τη σωματική του ακεραιότητα.

        Επαγγελματικές δεξιότητες: α) να έχει επαρκή μυϊκή δύναμη και αντοχή, καθώς και ταχύτητα και συντονισμό κινήσεων, β) να κατανοεί τη σημασία του προγραμματισμού της εργασίας, γ) να φροντίζει για τα υλικά και τα εργαλεία που χρησιμοποιεί στην εργασία, δ) να επιμένει στην εργασία που αναλαμβάνει κάθε φορά, μέχρι να την ολοκληρώσει, ε) να μπορεί ν’ ασκεί αυτοκριτική και να εκτιμά ορθά την ποιότητα της εργασίας του στ) να μπορεί να χρησιμοποιεί σωστά τα κοινά μέσα συγκοινωνίας και ζ) να τηρεί σωστά το ωράριο εργασίας.

        Οικογενειακές υποχρεώσεις και καθήκοντα: α) να μπορεί να προϋπολογίζει τα οικογενειακά έξοδα με βάση τα οικογενειακά έσοδα, β) να φροντίζει για την διατήρηση της περιουσίας (οικίας, μηχανημάτων, ρούχων, δέντρων κλπ.), γ) να γνωρίζει τους τρόπους παρασκευής και σερβιρίσματος φαγητών και δ) να φροντίζει για τα παιδιά του και την οικογένειά του εν γένει.

 

Σε αντιστοιχία με τα παραπάνω χαρακτηριστικά η αγωγή των εκπαιδεύσιμων νοητικώς καθυστερημένων πρέπει να αποβλέπει στα εξής:

  1. να δώσει τις βασικές γνώσεις και δεξιότητες όπως είναι η προφορική και γραπτή έκθεση ιδεών και συναισθημάτων, η κατανόηση απλών αριθμητικών προβλημάτων και φυσικών φαινομένων, η εκμάθηση βασικών στοιχείων από το βιολογικό κόσμο και το ανθρώπινο περιβάλλον κλπ.
  2. να ασκήσει τα παιδιά σε συνήθειες ατομικής καθαριότητας και υγιεινής και να τα βοηθήσει να συνειδητοποιήσουν την ανάγκη διαφύλαξης και προαγωγής της σωματικής τους υγείας, ευεξίας και ακεραιότητας.
  3. να προσφέρει στα παιδιά ευκαιρίες για την προαγωγή της ψυχικής τους υγείας και την απόκτηση της συναισθηματικής ισορροπίας. Να καλλιεργεί το συναίσθημα της ατομικής αξίας και αξιοπρέπειας και να τα συνηθίσει να ζουν αρμονικά με τους εαυτούς τους.
  4. να ασκήσει τα παιδιά στις βασικές κοινωνικές συνήθειες και να τα βοηθήσει στην ανάπτυξη του κοινωνικού συναισθήματος και στην απόκτηση υγιών κοινωνικών σχέσεων.
  5. να δώσει στα παιδιά βασικές γνώσεις σχετικές με την οικογενειακή διοίκηση και τον προγραμματισμό, να τους προσφέρει ευκαιρίες ώστε να συνειδητοποιήσουν και να εκπληρώσουν τις ατομικές και τις οικογενειακές τους υποχρεώσεις.
  6. να βοηθήσει τα παιδιά να αποκτήσουν καλές συνήθειες στον τομέα της εργασίας τους, όπως η κόσμια συμπεριφορά απέναντι στους συναδέλφους και τους προϊστάμενους, η τήρηση του ωραρίου εργασίας, η ολοκλήρωση του έργου που αναλαμβάνουν κάθε φορά, η συνέπεια στις υποχρεώσεις τους, η συνεργασία, η αξιοπιστία κλπ.

 

 

Αργυρώ Καραμπά
Επιστημονικά Υπεύθυνη του Πρότυπου Διαγνωστικού και Θεραπευτικού Κέντρου Αναπτυξιακής Παιδιατρικής "Γράφω Φωνήματα" - Συγγραφέας

Υποκατηγορίες

  • Τι πρέπει να αξιολογήσει ένας θεραπευτής κατά τη διάρκεια μιας Εργοθεραπευτικής αξιολόγησης;(Μέρος Α)

    ergotherapeia1

    Τα σημεία που αξιολογούνται στην εργοθεραπευτική αξιολόγηση είναι τα εξής:

    • Γενική εικόνα
    • Κοινωνική συναλλαγή
    • Αδρός συντονισμός
    • Νευρομυιοσκελετικά
    • Εξισοορροπητικές αντιδράσεις
    • Προστατευτικές αντιδράσεις 
    • Δοκιμασία Romberg ( Eίναι χρήσιμη στην οξεία μονόπλευρη αιθουσαία διαταραχή)
    • Κουτσό
    • Τούμπα
    • Ρολλάρισμα
    • Κινητικός Έλεγχος
    • Σύλληψη 
    • Λαβή
    • Άφημα
    • Μεμονωμένη κίνηση δακτύλών
    • Αντίθεση με τον αντίχειρα
    • Αμφίπλευρος συντονισμός
    • Χρήση εργαλείων
    • Πλευρίωση
    • Πέρασμα μέσης γραμμής
    • Οπτικοκινητικός συντονισμός
    • Λαβή με μολύβι
    • Γραφή
    • Ψαλίδι
    • Αισθητηριακή επίγνωση /επεξεργασία
    • Στερεογνωσία
    • Αντίδραση στον πόνο
    • Σχήμα σώματος
    Εργοθεραπευτική ομάδα & Καραμπά Αργυρώ

    Επιστημονικά Υπεύθυνη του Πρότυπου Διαγνωστικού και Θεραπευτικού Κέντρου Αναπτυξιακής Παιδιατρικής "Γράφω Φωνήματα

© 2010 - 2013 γραφωνηματα.gr. Με την επιφύλαξη παντός δικαιώματος. Απαγορεύεται η ολική ή μερική αναδημοσίευση του περιεχομένου του site, καθώς και η αναπαραγωγή του με οποιοδήποτε μέσο.